آیا قیمت بازاری، عادلانه است؟ (تحلیل تطبیقی نگرش فلاسفه یونان، علمای اسکولاستیک و فقهای مسلمان به قیمت عادلانه)

نویسندگان

سید عقیل حسینی

حسین عیوضلو

چکیده

در این مقاله به برررسی عدالت در سطح خرد و به طور خاص عادلانه بودن عملکرد بازار در سه پارادایم متفاوت اما بعضاً به هم مرتبط می­پردازیم: پارادایم فلسفی یونان باستان (با تأکید بر اندیشه ارسطو)، پارادایم مسیحی اسکولاستیک­ها در قرون میانه (با تاکید بر اندیشه­های سن توماس اکویناس) و پارادایم فقهی در تمدن اسلامی (با تاکید بر آرای علامه حلی و ابن تیمیه). ارسطو و متفکرین اسکولاستیک به دلیل رویکرد اخلاقی خویش، همواره در مباحث اقتصادی خویش فضیلت عدالت را به عنوان اصل حاکم بر تمامی روابط اجتماعی و اقتصادی مدنظر قرار می­دادند. اسکولاستیک­ها در پاسخ به پرسش از قیمت عادلانه با تکیه بر رویکرد نظری ارسطو به عدالت و ارزش و رویکرد عملی حقوقدانان رومی (رومنیست­ها) به مبادله و رویکرد اخلاقی مسیحیت، غالباً به این نتیجه می­رسیدند که چون نیاز (که تعیین­کننده قیمت بازاری است) تعیین­کننده ارزش اشیاء هم می­باشد، در نتیجه برابری میان ارزش­های مبادله شده (عدالت مبادله­ای) در بازار متعارف (رقابتی) محقق گشته است و در نتیجه قیمت بازاری عادلانه است. گر چه فقهای مسلمان دکترین مستقلی راجع به قیمت عادلانه نداشتند اما ذیل مباحثی از قبیل تسعیر (قیمت­گذاری عادلانه) و غصب (ضرورت جبران عادلانه) به صورت تلویحی به بحث قیمت و ارزش پرداخته­اند. در این مقاله این فرضیه مطرح می­شود که فقهای مسلمان و به طور خاص علامه حلی و ابن تیمیه قیمت­المثل را عادلانه می­دانند و در مرحله بعد می­توان نشان داد که قیمت­المثل معادل قیمتی است که در شرایط بازاری متعارف (بازار بدون مداخله و دستکاری­ از قبیل احتکار و انحصار و تلقی رکبان و ...) تعیین می­شود یعنی قیمتی که منعکس کننده برآورد عرفی و جمعی از کالاست.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

آیا شاخص قیمت تولیدکننده پیشرانی برای شاخص قیمت مصرف‌کننده است؟

میان بسیاری از اقتصاددانان ایران این نگرش وجود دارد که تورم شاخص قیمت تولیدکننده پیشرانی برای تورم شاخص قیمت مصرف‌کننده است. طبق این دیدگاه، افزایش (کاهش) تورم شاخص قیمت تولیدکننده علامتی از افزایش (کاهش) تورم شاخص قیمت مصرف‌کننده در آینده خواهد بود. مقاله حاضر با به کارگیری اطلاعات زیراجزای شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده فرضیه فوق را آزمون می‌کند. اطلاعات مورد استفاده مربوط به ۳۵۹ قلم کالا...

متن کامل

آیا کیفیت تعهدات عامل تعیین قیمت ریسک است؟

کمک به سرمایه گذاران جهت اتخاذ تصمیمات اقتصادی به عنوان هدف اولیه گزارشگری مالی مطرح گردیده است. سرمایه گذاران برای اخذ تصمیمات اقتصادی، به تعیین ارزش شرکتی که در آن سرمایه گذاری کرده اند یا برای سرمایه گذاری در نظر گرفته اند می پردارند. این پژوهش، به بررسی این موضوع می پردازد که آیا کیفیت تعهدات (اقلام تعهدی) عامل تعیین قیمت ریسک است؟ یا به عبارتی دیگر آیا کیفیت اقلام تعهدی صرف ریسک مثبت ایجا...

15 صفحه اول

تأثیر تکانه‌های مثبت و منفی قیمت نفت بر شاخص قیمت سهام در ایران (آیا این اثرگذاری نامتقارن است؟

شواهد تجربی نشان می‌دهد که آثار افزایش قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی در کشورهای صادرکننده نفت نیز همانند کشورهای واردکننده، به‌اندازه کاهش قیمت آن نیست. یکی از این متغیرهای کلان اقتصادی، شاخص قیمت سهام است. در این راستا، مقاله حاضر سعی دارد آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت نامتقارن تکانه‌های قیمت نفتی را بر شاخص قیمت سهام در ایران با استفاده از داده‌های ماهانه دوره‌ زمانی (1390:12-1370:1) بررسی کند...

متن کامل

آیا شاخص قیمت تولیدکننده پیشرانی برای شاخص قیمت مصرف کننده است؟

میان بسیاری از اقتصاددانان ایران این نگرش وجود دارد که تورم شاخص قیمت تولیدکننده پیشرانی برای تورم شاخص قیمت مصرف کننده است. طبق این دیدگاه، افزایش (کاهش) تورم شاخص قیمت تولیدکننده علامتی از افزایش (کاهش) تورم شاخص قیمت مصرف کننده در آینده خواهد بود. مقاله حاضر با به کارگیری اطلاعات زیراجزای شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف کننده فرضیه فوق را آزمون می کند. اطلاعات مورد استفاده مربوط به ۳۵۹ قلم کالای...

متن کامل

بررسی عادلانه بودن قراردادهای آتی

توزیع عادلانه سهم عوامل یکی از ابعاد الگوی توزیع ثروت در نظام اقتصادی اسلام است، تحقق این توزیع عادلانه با استفاده از ساز و کار بازار و بر مبنای قراردادهای عادلانه است. از اینرو، شرایط و اصولی که متضمن شکل‌گیری سهم عادلانه برای هر یک از عوامل تولید هستند، باید در قراردادها رعایت شوند. تخطی از اصول حاکم بر قراردادها، توزیع عادلانه سهم عوامل را به چالش می‌کشد. با روش استقرایی می‌‎توان اصول حاکم ب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی

ناشر: دانشگاه امام صادق(ع)

ISSN 4102-2008

دوره 4

شماره 8 2012

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023